Önsöz

Fihrist Kitap, Türkçeye yeni eserler kazandırmayı kendisine hedef olarak belirleyen ve “dilin sınırlarını genişletmek” ilkesiyle adım atan, nitelik odaklı bir yayınevidir.
2012 yılında düşünce dergisi olarak yayım hayatına başlayan Fihrist ekibi, 2018 yılında “Fihrist Kitap” adıyla Ömer Alkan’ın genel yayın yönetmenliğinde kitap yayımcılığına odaklanmıştır.

Kelime anlamıyla Fihrist, dizin ve listeleme demektir. Fihrist Kitap, bir kütüphaneci bilinciyle nitelikli bilgi kaynaklarını doğru ve sistemli bir sıralamayla okur önüne koymayı yöntem olarak belirlemiştir. Bu sebeple, Fihrist için “kitap dizileri” oldukça önemlidir. Bu amaçla ortaya çıkardığı Ütopya – Distopya – Bilimkurgu Dizisi, Özgün Düşünce Dizisi, Feminist Ütopyalar, Uzak Doğu Edebiyatı ve Klasikler dizileri okurlar tarafından büyük ilgiyle karşılanmıştır.

2023 yılının başı itibariyle 150 eseri yayıma hazırlamış olan Fihrist Kitap, Türkçeye ilk defa kazandırdığı kültürel ve entelektüel değeri yüksek klasik eserler ile kitaplığını genişletmektedir. Yayınevinin 100. kitabı olan Sir Isaac Newton’un daha önce Türkçeye tam haliyle kazandırılmamış “Optik” adlı eseri, bu idealist çabayı göstermek adına önemlidir. Diğer yandan, Türk yazarların nitelikli edebiyat ve düşünce eserlerine de yer vermektedir.

Fihrist Kitap, nitelikten ödün vermeden, Türkçeye âdeta bir ödev bilinciyle kıymetli eserler kazandırdığı için okur tarafından sahiplenilmiş, özgün kapak tasarımları ile fark yaratarak kendi kitlesini edinmiştir.

İlgili kitapları yan yana getirerek diyalektik bir karşılaştırma ve sorgulama zemini yaratmak, yeni bilgilerin, yeni eserlerin, yeni bir dilin yaratılmasına da olanak sağlamaya çalışmak, Fihrist’in ana gayesidir. Evet, Fihrist, yeni dil imkanları sağlamak ve Türkçeyi genişletebilmek için eserler hayata getirmektedir. Bu sayede nitelikli yeni Türk eserler yaratabilecek olanağın bulunabileceği kanaatindedir.. Dolayısıyla, “bir okul, bir ekol olarak yayınevi” modeliyle okuyucuya yaklaşmaktadır. Yeni eserler tanıtmaktadır okuruna, “bu değerlidir, bakın bu alanda kıymetli kitaplar var,” tutumunu sergilemektedir. 

Fihrist, dile yeni eserler kazandırarak dilin niteliksel anlamda eylem becerisini geliştirmek ve dilin sınırlarını genişletmek için gösterdiği özveriyi soluksuz sürdürecektir.

ÖMER ALKAN 

Fihrist Kitap Genel Yayın Yönetmeni

"Kelimeye bağlanmak" veya "Giriş Edebiyatı"

Fihrist hangi safhalardan geçti?

2012 yılında başlayan bir hikaye olarak, Fihrist önce dergiydi, birlik çabasıyla üretimin kıymet getireceğine inanan, tematik yayınlar eşliğinde bir ansiklopedik seri oluşturacak ruhla ortaya çıktı. Sonrasında hep bu fikrin devamı niteliğinde çalışmalar içinde bulundu, durgun olduğu dönemlerde dahi, Ömer Alkan’ın zihninde ve ürünlerinde yaşadı, gelişti. Proje tasarım çalışmalarından, grafik üretimine, dramaturjiden müziğe, eğitim çalışmalarından, basılı yayıncılığın türlü safhalarına uzanan yelpazede türlü üründe hayat buldu. 2018’de Fihrist Kitap olarak yayıncılık çalışmalarına başladığı süreç sonrasında bile, bir okul veya bir ekol bilinciyle farklı çalışmaların birliği içerisinde bütüncül bir yaşam modeli ortaya çıkardı. Uygulamaya yönelik çalışmaları ise zaman içerisinde Fihrist Atölye başlığı etrafında topladı. Kısacası Fihrist, ilk günden bu yana fikri zemini doğrultusunda bir üretim ağı inşa ederek türlü çeşit alanda kendini gerçekleştiriyor.

Somut veriler üzerinden konuşmak gerekirse, Fihrist Kitap'ın şu anki durumu nedir ve neler hedeflemektedir?

Fihrist Kitap, 2023 yılının ilk yarısı sona erdiğinde 150. kitabı yayın hayatına kazandırmıştı; ve 2023 yılı boyunca basılmak üzere hazırlanan 60 kitaba yakın çalışma bulunuyor. Dolayısıyla Fihrist Kitap, hızlı ve bir ivmeyle ilerliyor ve mümkün olduğunca Türkçeye ilk defa çevrilmiş çalışmaları nitelikli diziler içerisinde okuyucuya sunmayı hedefliyor. Yerli yayınlara da mümkün olduğunca destek vermeye gayret ediyor; şiir de dahil olmak üzere, edebi ve düşünce metinleri anlamında yerli yazarlara yayın takviminde yer veriyor. 

Yayıncılık adına fark yarattığı noktalardan ilki Türkçeye ilk kez kazandırdığı eserler ise, ikinci belirleyici farklılığı seçkin dizileridir. Fihrist Kitap, diziler oluşturma konusunda titiz davranmaktadır. Diğer yayınevlerinin uyguladığı yöntemle, yani yığın şeklinde, roman, şiir, hikaye, araştırma genel başlıkları altında bir dizi değil; Fihrist Kitap, oldukça planlı ve birbirlerini destekleyecek yayınların birliğini hedefliyor. Bu şekilde bir Türkçe literatürler yaratılabileceğini düşünüyor, metinlerin karşılaştırmasına imkan yaratan bir uzun soluklu plan çerçevesinde yan yana gelmiş kitaplar ile konu ile ilgili Türkçe literatürün gelişebilmesine olanak sağlayabileceğine inanıyor. Örneğin Fihrist Kitap olarak biz, Ütopya, Distopya, Bilimkurgu dizisindeki tarihi değeri çok yüksek ve Türkçeye ilk defa çevrilmiş bu kitaplarımız sayesinde bir bilimkurgunun tam anlamıyla kök salabileceğini düşünüyoruz. Bunun gibi, düşünce dizilerimiz, feminist ütopyalar dizimiz, klasikler dizimiz, yaşam öyküsü dizimiz ve daha birçok seçkin dizilerimiz eşliğinde nitelikli yayıncılık hedefimizi sürdürme çabasındayız.

Fihrist deyince ne akla gelsin istersiniz?

Büyük bir kütüphane, kendini fazlaca sorgulayan. Bir bütüncül bilgi havzası, her anektodun içinde toplandığı bir bina. Bilgiye kıymet veren ama özünü bilip onu yoğurmayı bilen işçilerinin olduğu bir inşa. Bilimadamı hassasiyeti ve kütüphaneci titizliğiyle işlenmiş kategorik bir düzen; bir yandan da kelimeye, kelimenin kökenine davranmayı öğreten bir dövüş sanatı.  Fihrist bir eğitim platformu, bir okul, düşünce ve üretim modeli, hakikate yönelik inşa çabasında bir estetik uğraş.

Neden Fihrist ismi? Sizi yeterince yansıttığını düşünüyor musunuz?

Bizi tam olarak yansıttığını düşünmüyoruz. Ama sanırım bir kelimenin bizi yansıtabileceği kadar yansıtıyor, evet. Bir kelimenin kapsayacağı kadar çok niteliğimizi kapsıyor. Çünkü fihrist bir arşiv becerisine atıfta bulunur. Çünkü fihrist düzeni, tertipli bir bilgi kümesini andırır. Fihrist ayrıca edebi dile giden kapıya hep yakındır. Dolayısıyla Fihrist Kitap, bir butik yayınevi bakışıyla konuya yaklaşmamıştır ve bu minimalist bakışı reddeder. Fihrist Kitap, binlerce kitaptan oluşan nitelikli çalışmaların birbiriyle konuştuğu, desteklediği ve eleştirdiği koca bir kütüphane hedefiyle yola çıkmıştır, bu hedefi doğrultusunda hareket eder. Bir ana akım eksikliği Türk yazınında kendini her anlamıyla hissettirmiştir; bu sebeple, bir alternatif akımdan önce, Fihrist Kitap, ana akımın sağlam bir şekilde oluşması için çaba sarf edecektir. 

Fihrist kimleri kapı dışarı eder?

Önce davet etseydik, ama olsun. Önce reddedelim madem! Fihrist niteliksiz “doldur-boşalt” yayımcılık anlayışını toptan afaroz eder. İdeolojileri ve popülist siyasi refleksle ürünler çıkarmayı reddeder. Çoksatan kitabı elbet her yayınevi ister ama Fihrist paraya niteliği önceler. Ne bizim açlığımız parayla gider, ne de hakikat göbeği şişkin meclise iner. Ruhunda bilme arzusuyla diş bilemenin ne demek olduğunu hissetmeyen, bize bir uğrar, kahvemizi içer, sanırım gerisingeri gider. 

Yazar olarak kim, niye Fihrist'in kapısını çalar?

Fihrist bir idealler kurumudur. İdealleri olan bir kurum kolay eğilip bükülmez. Bu sebeple kendini bu kurumun fikrine ve iştahına yakın hisseden kişi kapıya yaklaşsın isteriz. Bu kişi zaten kapı tokmağına eli gittiğinde kendini içeride bulacaktır. (Fihrist zihniyeti, ürünlerinde kendini belli eder. Eserlerimizi okumanızı tavsiye ederiz. ) Bu yüzden, okuyucu ve fihrist yazarı adaylarımız için editörlerimiz ile iletişim önemli olacaktır. Buyurun buradan, kaçırmayın deriz.

Fikir dünyasını daha iyi tanımamız adına, Fihrist bilimde hangi kaynaklardan beslenir?

Açıkçası, Fihrist çoğu zaman aç karnını neyle dolduracağını bilemez; her ürüne saldırır. Ama şunu söylemek gerekir; bilimsel bilginin ilerlediği doğrultuyu takip ederek, sorgulanabilir veriye önem verir. 2500 yıllık sistematik bilim tarihini sindirdikten sonra 20. yüzyılın sorgu suallerine kendini kaptırır. Kısacası Fihrist, Türkiye’nin tipik sorunu olan “modern olmadan postmodern olmak” sıkıntısına düşmemek için gayret eder. 20. yüzyıl dediğimizde, bilgi ve dilin özüne dair sorgulamaların had safhaya çıktığını görürüz. Fihrist’in dile çok büyük önem vermesi bu yüzdendir. Dil, kimliği oluşturan “insani” ve “yapay” bir sistemdir. Bundan dolayı tüm bilgi felsefesi sorgulanabilir, ama bu bizce hakikatin varlığına halel getirmez. Yani kapsayıcı ve bütüncül bir gerçeklik, insani dil tarafından algılanamasa bile vardır. Dil gelişip genişleyebilir, matematikten mimariye kadar tüm insani diller bize hakikati – tümden olmasa bile – keşfetmede yararlıdırlar. Bu noktada, postmodern düşüncenin “gerçek öldü” fikrini aşıyoruz. 

Diğer yandan, Fihrist sanatta hangi kaynaklardan beslenir?

Sorgulamanın temelini dile dayandırdığı için, aslında Fihrist bilim ve sanatı kökte buluşturur. Sanat, dilin açılımlarında ortaya çıkar. Yaratıcı teşebbüs görsel dil üzerinde olursa hayran bırakır. Bu yüzden, Fihrist görsel sanatlardan mümkün olduğunca beslenmeye gayret eder. – sinema, mimari… ve elbette resim, dünyalar aşan resim… – Ama asıl kaynağı müziktir. 7 tür sanatın tepesindedir müzik ve tüm ahengi temsil eder. Özellikle edebiyatı önceler; dil dalga dalga yayılarak yaratır ve güzeli inşa eder.