Nitelikli, bilgi içeriği yüksek, akademik ya da yorum içeren kapsamlı yazılar… Bu başlık altında kıymetli yazarların ve akademisyenlerin özel, kısa ya da uzun, alana özgü metinlerini bir arada bulabileceksiniz. Fihrist olarak idealist bir bakış açısıyla nitelikli metinler ortaya koyma arzusundayız. Dolayısıyla, bu başlık, sizler için geniş bir arşiv oluşturma niyetinin ürünü. Yararlanmanız dileğiyle…

Politik Ekonomi Ve Sosyal Hareket Çalışmaları: Kemer Sıkma Karşıtı Protestoların Sınıfsal Temeli - Donatella della Porta

Tartışma

Yazar: Barış Timur

Della Porta bu makalede genel olarak, kaynak mobilizasyonu, çerçeveleme ve siyasi fırsat yaklaşımlarının toplumsal hareketleri açıklamada önemli perspektifler sunduğunu kabul etmekle beraber, özellikle 2000 sonrası toplumsal hareketler için, siyasi ekonominin ve sosyoekonomik koşulların da değerlendirmeye alınmasının önemini vurguluyor.

Örneğin, 2011’den beri tecrübe ettiğimiz toplumsal hareketlerde artık büyük organizasyonel yapıların, network gruplarının, zaten zayıflamış durumda olan STKların ya da işçi gruplarının değil, bireysel girişimlerinin daha ön planda olduğunu söylüyor. Böylece mobilize yapıların varlığının önemine vurgu yapan yaklaşımlara karşı eleştiride bulunuyor. Benzer şekilde, toplu bilincin gelişmesinde çerçeveleme yaklaşımının ve daha önceki benzer tecrübelerin önemli olduğu düşüncesini, neoliberalizmin toplu eylem kapasitesini azalttığını söyleyerek eleştiriyor. Ona göre, artık ortak kimliği oluşturacak kaynağın çeşitliliği neoliberalizmle birlikte azalmıştır, çünkü artık heterojenlik hâkimdir. Bu örneklerle birlikte sorgulanması gereken şey, makro düzeydeki sosyal dönüşümler ile bireysel kimlik ve kişisel sorumluluklar arasındaki ilişkidir.

Bu sebeplerle della Porta’ya göre, bir toplumsal hareketi incelerken hareketin sosyoekonomik koşulları, belki o ülkedeki emek sömürü unsurlarını, yeni sınıfları, sermaye ve toplum ilişkilerini, kapitalist dönüşümleri ve sosyal yönü olan diğer etkenleri de göz önünde bulundurmalıyız.

Dönem boyunca da gördüğümüz gibi, hiçbir sosyal hareket tek bir yaklaşıma bağlı kalınarak açıklanamayacak kadar farklı ekonomik, sosyal, siyasal vs. unsurlara sahiptir. Günümüzde ise neoliberalizmin beraberinde getirdiği huzursuzluklar ve eşitsizlikler, tıpkı olumlu sayılabilecek yanları gibi, aşikâr. Eşitsizliklerin yalnızca ülkeler arasında değil ülke içerisindeki sınıflar arasında da giderek arttığı bir dünyada, bence de bireysel inisiyatiflerle başlayan toplumsal hareketler görmek daha olası.

Aksini düşündüğümüz durumlarda, örneğin tamamen objektif bir sivil toplum düşlememiz gerekir ki, bunun da pek gerçekçi olacağına inanmıyorum. Hele ki sivil toplumun özel sektör ile el ele büyüdüğü ülkelerde bu daha az olası olacaktır.

Sosyal sorumluluk adı altında özel şirketlerce fonlanan sivil toplumun kuruluşlarının, sivil toplum rollerini ne kadar yerine getirebilecekleri tüm dünyada tartışılan bir konu. Bireysel hikayelerin bugünün insanlarını daha kolay mobilize ettiğine inanarak, bu haliyle, söz gelimi Kuveyt’te kadın haklarını savunan bir sivil toplum kuruluşunun mobilizasyon gücünün o ülkedeki alt-orta sınıf herhangi bir Kuveytli kadın vatandaşın örneğin şiddet gördüğü için eşinden boşanma mücadelesine dair hikayesinden daha fazla olabileceğini düşünmüyorum. Bu örnekteki kadının çok basit bireysel girişimleriyle bir toplumsal hareketin fitilini ateşleyebilecek olması bence bugünün toplumsal hareketlerini değerlendirmede büyük bir etken. Bu öngörülemezliği ve bilinmezliği sebebiyle özellikle yakın dönem toplumsal hareketlerini anlayabilmek için belki onlarca yaklaşımı harmanlayarak konu-spesifik yaklaştırmamız gerekebilir diye düşündüm.

Nitelikli, bilgi içeriği yüksek, akademik ya da yorum içeren kapsamlı yazılar… Bu başlık altında kıymetli yazarların ve akademisyenlerin özel, kısa ya da uzun, alana özgü metinlerini bir arada bulabileceksiniz. Fihrist olarak idealist bir bakış açısıyla nitelikli metinler ortaya koyma arzusundayız. Dolayısıyla, bu başlık, sizler için geniş bir arşiv oluşturma niyetinin ürünü. Yararlanmanız dileğiyle…

Bülten'e Üye Ol

Fihrist Kitap Çalışmalarından Haberdar Ol